In Memoriam Erik-Jan de With (Nederlands)

Den Haag, 20 februari 2025

We kunnen het nauwelijks bevatten: Erik-Jan is er niet meer.

Erik-Jan: meestersaxofonist, hartverwarmend mens, muzikale toetssteen, wandelend archief, inspirator en organisator, ruggengraat van talloze ensembles en initiatieven, onze zo geliefde vriend en collega – we missen je meer dan we kunnen zeggen.

Afgelopen zaterdag, op 15 februari 2025, is Erik-Jan de With geheel onverwachts overleden. Hij was 48 jaar. Onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw Marjon en zijn kinderen Romy en Niek, naar zijn familie, en naar zijn vele vrienden en collega’s. Wij wensen hen allen sterkte met dit immense verlies.

Erik-Jan was een van de oprichters van Ensemble Klang. Meer dan twintig jaar speelden we zij aan zij op podia van Den Haag tot New York tot Parijs. Voor velen van ons ging de band nog verder terug, tot de vroege studiejaren aan het conservatorium of zelfs, in het geval van Saskia, tot de middelbareschooltijd. We maakten elkaars diploma-uitreikingen mee. Elkaars verhuizingen, elkaars relaties die opbloeiden en voorbijgingen. Huwelijken werden gesloten, kinderen geboren. We gingen samen met Erik-Jan door het leven, en bij alles wat we deden deelden we een diepe liefde voor muziek.

Nog maar een maand geleden speelde Erik-Jan de sterren van de hemel in Wigmore Hall in Londen, waar we de wereldpremière brachten van OCCAM DELTA XXIII van Éliane Radigue en Carol Robinson. We begonnen het jaar met nog meer opwindende concerten en radio-opnames, waarbij Erik-Jan liet blijken dat hij in topvorm was en vol enthousiasme zat voor toekomstige projecten. Zijn passie lag niet alleen bij het spelen zelf, maar ook bij de kameraadschap die hoort bij een ensemble. Samen lange wandelingen maken, naar musea of de bossen in. Zijn warme aanwezigheid tijdens repetities en op tournee is een dierbare herinnering.

Erik-Jan was een levenslange voorvechter van de saxofoon. Hij maakte zich sterk voor alle verschijningsvormen van het instrument, van de sopranino tot de tubax. Dat deed hij als solist op podia van het Concertgebouw in Amsterdam tot het Long Play Festival in New York; als speler in zijn vele ensembles, van saxofoonkwartet en jazzband tot blaasorkest en Orkest De Ereprijs; en als docent, motivator en organisator. Het door Erik-Jan opgerichte Westland Saxofoon Festival groeide onder zijn leiding uit tot een toonaangevend evenement.

Erik-Jans passie besloeg vele muzikale genres en stijlen, en hij werkte net zo makkelijk met jongeren en amateurs als met professionele musici. Hij bracht werken van talloze componisten in première, en stelde een nauwgezet archief samen van saxofoonrepertoire, met opnames, data, uitvoerders en bladmuziek. Zijn geestdrift vormde de spil van levendige muzikale gemeenschappen in zijn geboortestad Den Haag en het aangrenzende Westland, maar ook rond zijn plattelandsretraite in Hoenderloo en verder weg.

Met zijn persoonlijkheid en zijn muziek heeft Erik-Jan vele harten geraakt, niet in de laatste plaats die van collega-musici. Hieronder delen wij, de overgebleven spelers van Ensemble Klang, persoonlijke herinneringen. Daarnaast plaatsen we enkele bijdragen van leden van Neo-fanfare 9×13, eveneens onderdeel van de Stichting Ensemble Klang, en van Erik-Jans voormalige docent Leo van Oostrom.

Rust zacht, Erik-Jan.

‘Lief, robuust, no-nonsense. Integer, hardwerkend, intuïtief en een beetje mysterieus. Elk concert was een muzikale reis waarin wij elkaar steeds opnieuw leerden kennen. Lieve Erik-Jan, je had nog zoveel mooie noten kunnen spelen, zoveel fantastische projecten kunnen initiëren en je was op weg om vol vertrouwen uit te groeien tot een van de meest eigenzinnige en kundige saxofonisten van jouw tijd.

Ik ga onze gezelligheid en vanzelfsprekende vriendschap ontzettend missen en vooral die mooie, eerlijke, soms rauwe maar altijd muzikale toon, precies zoals je was.’
Saskia Lankhoorn, pianist Ensemble Klang

‘Ik leerde Erik-Jan kennen aan de Moldau in Praag, in 2001, toen we daar waren met het Nationaal Jeugdorkest. We belanden toevallig samen op een bankje bij de rivier en hebben tot diep in de nacht zitten praten. Sindsdien hebben we veel samen beleefd. We vormden het duo Switch, in 2003 begonnen we samen Ensemble Klang en kort daarna speelden we met Michaela Riener in het Anstatt dass Trio, omdat we zulke fans waren van de muziek van Eisler, Dessau en Weill.

‘Los van alle speelavonturen zaten we ook vaak samen in de kroeg. Enerzijds hadden we heel serieuze gesprekken, anderzijds was het ook gewoon veel lachen. Erik-Jan was heerlijk rechtdoorzee en stond altijd voor je klaar als je hem nodig had. Als speler ging hij geen uitdaging uit de weg en wist hij zich met de jaren steeds meer te verbreden. Afgelopen juli zag ik hem nog supervirtuoze jaren-20-jazznovelties spelen waarvan ik echt zwaar onder de indruk was.

‘Het is nauwelijks met woorden te beschrijven hoe erg ik het vind dat je er niet meer bent, Erik-Jan. We hebben zoveel moois beleefd. Vorige week stonden we nog samen op het podium en in januari hebben Anton, jij en ik intensief aan de nieuwe OCCAM DELTA XXIII van Radigue & Robinson gewerkt en de première in Wigmore Hall in London gespeeld. We hebben in die dagen gelukkig de tijd gehad om te wandelen en te praten en die herinneringen zijn blijvend en zeer dierbaar.’
Joey Marijs, percussionist Ensemble Klang

‘Als je week in week uit met nieuwe composities werkt kan het lastig zijn om te bepalen of iets goed is of niet. Soms trek je je eigen ‘kwaliteitskompas’ in twijfel: is dit stuk eigenlijk wel de moeite waard, is het eerlijk en oprecht? Erik-Jan was voor mij dat kompas. Hij ging honderd procent voor de visie van een componist en was bereid alles te doen wat je van hem vroeg, hoe vreemd of ongemakkelijk ook. Hij had een speciaal vermogen om schoonheid en kracht te zien in makers die bleven zoeken naar nieuwe en onconventionele wegen. Maar één blik in de ogen van Erik-Jan was voor mij genoeg om te zien of een stuk wel helemaal klopte.

‘Toen we net begonnen met Klang beschouwde ik Erik-Jan als heel volwassen – hij was iets ouder, iets wijzer, iets meer ervaren. Het leek alsof hij beter begreep wat er allemaal mogelijk was. Ik herinner me dat hij zei: “Als we hard werken, kunnen we hier misschien zelfs geld mee verdienen!’
Pete Harden, gitarist & artistiek leider Ensemble Klang

‘Ik kwam net kijken op het conservatorium in Den Haag toen ik meespeelde in een van de vele gelegenheidsensembles voor nieuwe muziek. Daarin zaten ook de andere toekomstige Klangers, Joey, Pete, Saskia, Heiko en Erik-Jan. Ik was diep onder de indruk van alle kennis en kunde en erg blij dat ik mee mocht doen. Niet veel later vroeg Erik-Jan me voor een nieuw ensemble: dat was Ensemble Klang.

Ik herinner mij Erik-Jan als een gedreven, ingetogen, betrokken en proactief mens. Als hij iets wilde – en Erik-Jan zag overal kansen en uitdagingen – ging hij daar vol voor. Bovenal was hij een musicus pur sang. Hij leefde muziek en wilde dat met zoveel mogelijk mensen delen. Het genre maakte hem niet eens zoveel uit, Erik-Jan beheerste het allemaal.

Met zijn heengaan is het Haagse saxofoongeluid een belangrijke ambassadeur en uitvoerder kwijtgeraakt. Dat lekkere scheurende, wat rauwere, meer jazzy geluid, met stalen mondstukken en vintagemateriaal – heel anders dan die Franse school die je tegenwoordig zo vaak hoort. Dat Haagse geluid werkt heerlijk met nieuwe muziek, zeker in de stijl zoals Klang die uitvoert. Het is voor die traditie echt een aderlating dat Erik-Jan er niet meer is.

Op het podium kon je op hem bouwen. Erik-Jan was een degelijke speler, die niet alleen zijn eigen partij maar de hele partituur enorm goed voorbereidde. Hij kon uithalen en schitteren in een virtuoze solo, hij ging nooit voor safe en zijn spel had echt intensiteit. Na meer dan twintig jaar naast hem op het podium waren we volmaakt op elkaar ingespeeld. Een hoogtepunt beleefden we nog op 17 januari in Wigmore Hall met de première van OCCAM DELTA XXIII van Radigue & Robinson, een trio voor Erik-Jan, Joey en mij. Dat stuk vergt opperste concentratie en onderlinge verbinding en de uitvoeringen waren ontzettend spannend, maar ook magisch. Volgens mij was het voor Erik-Jan ook een hoogtepunt. Wat een afscheid.’
Anton van Houten, trombonist & zakelijk leider Ensemble Klang

‘Ik studeerde een generatie of twee eerder aan het Haagse conservatorium en leerde Erik-Jan pas echt kennen toen ik bij Ensemble Klang terechtkwam. Voor een deel hebben we dezelfde bronnen en ik herkende veel in zijn spel. Hij was in staat om zich in diverse muzikale werelden te bewegen en om medemuzikanten te inspireren en op te stuwen.

Op het podium vond ik het een feestje met hem: heel alert op wat er muzikaal gebeurde, nooit bang om een risico te nemen in zijn spel. We vonden elkaar ook in echte saxofonistenpraat over repertoire, instrumenten, klankkleuren, mondstukken en rietjes. Erik-Jan was altijd vol interesse, altijd bereid om zijn grote kennis te delen en mensen te helpen.

En dan al die initiatieven: bandjes, ensembles, festivals, concerten. Die gast was echt onvermoeibaar! Wat een groot gemis. Hij had nog heel veel moois kunnen doen.’
Michiel van Dijk, saxofonist Ensemble Klang

‘In 1993 kwam Erik-Jan als zestienjarige bij mij in de Jongtalentklas van het Koninklijk Conservatorium: een onbevangen, schuchter en mooi kereltje. In tegenstelling tot veel andere studenten had hij geen aanmoediging nodig, hij absorbeerde alles wat hem werd aangereikt.
Hij was heel serieus, koos zijn eigen tempo en richtte ensembles op als het Python Kwartet, het Haags Saxofoon Kwartet en natuurlijk Klang.

Hij volgde de langzame weg bij zijn ontwikkeling, met het cum-laude-eindexamen in 2005 slechts als tussenstation in zijn loopbaan. Steeds breder en completer, zowel muzikaal en sociaal als organisatorisch niet te stoppen: Erik Jan was nog lang niet klaar!
Er vertrekt een veelzijdig musicus, trouwe collega, geliefde vriend en vooral een zeldzaam mooi en harmonisch mens.’
Leo van Oostrom, oud-docent van Erik-Jan

‘Ik was zestien toen ik Erik-Jan als nieuwe saxofoondocent kreeg op de muziekschool. Meteen gaf hij me nieuwe studieboeken en opnames en toonde wat er allemaal mogelijk was met de saxofoon. Hij liet zijn leerlingen samen spelen in ensembles en kwartetten en organiseerde concertjes en voorspeelavonden die uitgroeiden tot hele festivals in het Westland, met workshops, masterclasses en concerten.

Saxofonisten uit het hele land kwamen erop af en hij nodigde topsaxofonisten uit, van Arno Bornkamp tot Candy Dulfer. Hij werd altijd ondersteund door zijn familie: zijn vrouw speelde mee in de ensembles en hielp samen met zijn dochter en zoon met de organisatie. Ik was verkocht en wilde doen wat hij deed: alleen maar bezig zijn met de saxofoon en naar het conservatorium in Den Haag.

Later zaten Erik-Jan en ik een keer met een medestudent van mij in de kroeg, toen we beseften dat een bevriende saxofonist uit Duitsland die week zijn masterexamen zou doen in München. De volgende dag reden we erheen. We kwamen om 16.00 uur aan en de volgende ochtend om 06.00 uur zaten we alweer in de auto terug, omdat Erik-Jan die dag een concert had. Hij reed de hele weg en wilde niets weten van het delen van de reiskosten.

Erik-Jan was een van de veelzijdigste saxofonisten die ik ken. Van een klassiek-romantische melodie met een warm geluid tot een scheurende Michael Brecker-solo of een rauw geluid in de muziek van Louis Andriessen: alles wat nodig was voor de muziek kon hij toepassen. En als een componist iets aan hem vroeg, wist hij precies hoe hij dat op de saxofoon kon vertalen.
Ook was hij een wandelend archief. Oude tijdschriften, interviews, opnames, bladmuziek, als het met de saxofoon en met muziek te maken had moest het netjes geordend bewaard blijven voor de volgende generatie. Ik hoefde maar een berichtje te sturen met de vraag of hij een partituur van een bepaalde compositie had en binnen een paar minuten kreeg ik een linkje terug.’
Daan van Koppen, saxofonist bij 9×13, gastspeler Ensemble Klang & oud-leerling van Erik-Jan

‘Met zijn grote klank en Haagse saxofoongeluid was Erik-Jan een inspiratiebron en een heel stabiele factor om mee samen te spelen. Hij begeleidde me tijdens mijn masterscriptie en ik was erg onder de indruk van zijn enorme kennis over het instrument en zijn verzameling bladmuziek, opnames en saxofoons.

Behalve een geweldig musicus was hij ook een fijne collega. We spraken over onze gezamenlijke roots op de Veluwe en hij zat altijd vol plannen en nieuwe initiatieven.

Ik herinner me Erik-Jan als bevlogen, energieke en hardwerkende man. Voor zijn veel te vroege overlijden zijn geen woorden. Hij zal enorm gemist worden.’
Deborah Witteveen, saxofonist 9×13, gastspeler Ensemble Klang

‘Waar moet je beginnen als er plotseling een collega overlijdt die je al bijna drie decennia meemaakt? Op het podium, bij de muziekschool en op het conservatorium. Ongeloof, rouw, verdriet en shock wisselen elkaar af.

Erik-Jan was een van de meest hartstochtelijke saxofonisten die ik ken. Altijd zocht hij naar manieren om een stuk nog beter te kunnen vertolken, met andere rieten, andere instrumenten, een andere speelstijl of een andere schwung. In de pauze en na afloop werd er nog flink over nagepraat. Voor honderden saxofoonleerlingen en -studenten was hij een lichtend voorbeeld, altijd goed voorbereid, met empathie, geduld en geestdrift. Het ene na het andere saxofoon- of blazersevenement organiseerde hij, waar zowel amateurs als professionals aan meededen. De liefde voor muziek en voor de sax verspreidde zich op die manier als een olievlek.

Wat in- en intriest voor zijn familie en voor de muziekwereld dat hij maar zo kort leefde. Het gemis is enorm.’
Arne Visser, tubaist van 9×13, gastspeler Ensemble Klang & stond als dirigent voor Orkest De Ereprijs

‘Al vanaf onze studietijd kenden we elkaar. Altijd was er een praatje, kwam Erik-Jan met zijn grote vriendelijke lach vragen hoe het ging. Zijn enthousiasme was aanstekelijk en hij zat vol energie. Samenspelen was een feest, hij nam mensen mee in het muzikale verhaal en had oog voor zijn medemusici, zowel kritisch als complimenteus.

De laatste tijd sprak hij met veel plezier en liefde over het vakantiehuis is Hoenderloo. Dat het voor iedereen zo heerlijk was in de natuur. Erik-Jan laat op vele plaatsen een grote leegte achter. Ik ga hem missen.’
Arthur Kerklaan, trompettist neo-fanfare 9×13 en Asko|Schönberg, gastspeler Ensemble Klang en Orkest De Ereprijs

Erik-Jan: goedlachs, vriendelijk, gezellig.
En een zeldzame combinatie van kalme passie en intense toewijding voor de muziek!
Ongelofelijk…
Joost Geevers, trombonist neo-fanfare 9×13, gastspeler Ensemble Klang